فرق انیمیشن و کارتون چی هست؟

ممکنه شما خیلی وقتها که در حال تماشای انیمیشن یا کارتونی روی تبلت و گوشی تون هستین از خودتون بپرسید که بالاخره فوتبالیست ها انیمیشن هست یا کارتون؟ زوتوپیا چی؟ باب اسفنجی توی کدوم یکی از این گروه ها هست؟ اصلن فرق انیمیشن و کارتون چیه؟ خوب، بیایید برای اینکه یک مقدار قضیه رو روشن کنیم یک نگاه دقیق تر به این دسته بندی ها بندازیم.

انیمیشن چی هست؟ کارتون چیه؟

بیشتر وقتها همپوشانی ظریفی بین معنای این دو تا کلمه وجود داره. چون هر دوی اونها کلمات لاتین هستن و وارد زبان فارسی شدن قضیه رو سخت تر میکنن. فرهنگستان زبان و لغت فارسی برای کلمه انیمیشن پویانمایی رو پیشنهاد داده که با ضریب نفوذ زیادی بین فارسی زبانان رایج شده و ازش استفاده میکنیم ولی برای کلمه کارتون هنوز کلمه فارسی مناسبی پیشنهاد نشده. اگه شما هم مثل من از سال های قبل مجموعه کلاه قرمزی و پسرخاله رو دیده باشین با اون سکانس نوستالژیکی که کلاه قرمزی یک کارتون مقوایی رو جلوی خودش گذاشته بود و فکر میکرد داره کارتون میبینه خاطره دارین.

حتی در فرهنگ های غربی و زبان های لاتین هم واژه های کارتون و انیمیشن بصورت متناوب برای نام بردن از محتواهای تصویری مشابه استفاده میشن و شاید یک انگلیسی زبان هم خیلی دقیق ندونه که داره کارتون میبینه یا انیمیشن. ولی اگر بخوایم فنی و دقیق به این دو تا واژه نگاه کنیم فرق دقیق و مشخصی بین اونها وجود داره. انیمیشن درواقع به تکنیک عکس برداری از طراحی های دستی یا کامپیوتری پی در پی و تغییر موقعیت های یک موضوع یا مدل گفته میشه که توهم حرکت و جاندار بودن یک سوژه (Subject) در فیلم رو به ما القا میکنه. کارتون علاوه بر اینکه به طراحی و تصویرسازی های طنزآمیز گفته میشه به برنامه های تلویزیونی و فیلم هایی که با تکنیک انیمیشن ساخته میشن هم اطلاق میشه. این فرق اصلی بین کارتون و انیمیشن هست.

انیمیشن چی هست؟

انیمیشن یکی از انواع هنر هست، پروسه ای که طی اون یک فیلم با طراحی، عکاسی از سوژه های ایستا یا طراحی کامپیوتری ساخته میشه. همه تکنیک های ساخت فیلم که بصورت فیلمبرداری معمول از یک سوژه زنده صورت نمیگیره رو میتونیم با عنوان انیمیشن بشناسیم. به کسایی که در جریان ساخت یک انیمیشن درگیر میشن انیماتور میگیم. در زبان فارسی هنوز معادلی برای کلمه انیماتور نداریم.

روش های ساخت انیمیشن شامل متدهای سنتی ساخت انیمیشن که با طراحی دستی انجام میگرفتن (مثل انیمیشن کلاسیک سیندرلا)، استاپ موشن (مثل فیلم کوبو و دو تار)، عروسک های خمیری یا گِلی (مثل بره ناقلا) و سوژه های دو بعدی و سه بعدی که تبدیل به فیلم میشن (مثل فیلم کتاب جنگل) هست.

در کل و چه در زبان های لاتین و چه در زبان فارسی ما استفاده از کلمه انیمیشن و معادل اون، پویانمایی رو در محتواهایی که از تلویزیون پخش میشن و جامعه هدف اونها کودکان است (مثل تام و جری، لونی تونز و گارفیلد و …) رو به کلمه کارتون ترجیح میدیم. فیلم های پویانمایی Animated movies مثل گیسوکمند و در جستجوی دری و شرک و پاندای کونگ فو کار و … هم نوعی از انیمشین هستن. بنابراین انیمیشن میتونه هم جزو کارتون ها باشه و هم فیلم های پویانمایی Animated movies.

با اینکه جامعه هدف انیمیشن ها در گذشته تماشاچیان جوان و کودک بودن اما امروزه فیلمهای سینمایی و تلوزیونی انیمیشنی هر دو گروه کودک و نوجوان و هم بزرگسالان رو مخاطب خودش میدونه. انیمیشن ها نباید با انیمه ها animes اشتباه گرفته باشن که به شیوه انیمیشن سازی ژاپنی گفته میشه و معمولن محتواشون برای بزرگ سالان ساخته میشه. بعدن راجع به انیمه ها و تفاوت اونها با انیمیشن ها بیشتر با هم صحبت میکنیم.

کارتون چی هست؟

کلمه کارتون در اصل به دو چیز گفته میشه، یکی از اونها طراحی غیر رئالیتسی non-realistic و ترسیم یک موقعیت طنزآمیز و یا طراحی شخصیت های اغراق شده است. این مدل از کارتون معمولن توی روزنامه و مجله ها پیدا میشه و در فارسی معادلی که برای اون به کار میبریم کاریکاتور هست که خودش ریشه ایتالیایی داره. کارتون ها معمولن از هجو و طعنه برای نقد تند و تیز موضوعات مختلف استفاده میکنن. هنرمندی که کارتون ها رو طراحی میکنه کارتونیست cartoonist خطاب میکنیم که باز هم در زبان فارسی معادلی براش نداریم.

کارتون همچنین معمولن برای نامیدن فیلم های کوتاه یا برنامه هایی تلویزیونی که با تکنیک انیمیشن سازی ساخته میشن و در اونها طراحی و عکاسی از یک موضوع، جای فیلمبرداری از موضوع زنده رو میگیره هم استفاده میشه. جامعه هدف کارتون ها بیشتر مواقع کودکان هست و معمولن توی اونها از تکنیک شبیه سازی حیوانات به انسان ها anthropomorphized animals (مثل کارتون ما خرس های کله فندقی) و موضوعاتی مثل ابرقهرمان ها و ماجراجویی های یک قهرمان کودک استفاده میشه. آستریکس Asterix ، ماجراهای تن تن Adventures of Tin Tin ، تام و جری Tom and Jerry و گارفیلد  Garfield تعدادی از مشهورترین کارتون های دنیا هستن.

خوب، با توضیحاتی که اینجا دادم امیدوارم بعد از این با خیال راحت به تماشای کارتون و انیمیشن های مختلف بشینید و ضمن اینکه دارید اوقات فراغتتون رو با اونها میگذرونید چیزهای جالب و هیجان انگیزی رو هم به وسیله اونها یاد بگیرید.